Visie en bestuur
De stichting Johannes Thielen hecht aan het behoud van de Westerkerk in haar oorspronkelijke vorm als kerkgebouw. Het doel van Stichting Johannes Thielen is de kerk ter beschikking stellen voor religieuze, maatschappelijke en culturele activiteiten. Ze wil het kerkgebouw in brede zin ten dienste stellen aan de samenleving en daarbij een platform bieden voor ontmoeting tussen de christelijke gemeenschap van Goes en de maatschappij.
Stichting Johannes Thielen
- ter instandhouding en onderhoud van het kerkgebouw
- restauratie
- BRIM-subsidie
- fondswerving
mevrouw M. Lukasse-Verschuure
de heer A. Moerdijk
mevrouw P.D Eigenraam-Bakker
De Stichting Johannes Thielen is ANBI-goedgekeurd. Lees hier de gegevens.
Leer hier het financieel verslag 2022 van Stichting Johannes Thielen.
Stichting Hendrika Willemina Smit
- ter exploitatie van het kerkgebouw
- instandhouding Visie en Missie
mevrouw H.W. Thielen – Smit
mevrouw M. Lukasse – Verschuure
De Stichting Hendrika Willemina Smit is ANBI-goedgekeurd. Lees hier de gegevens.
Leer hier het financieel verslag 2022 van Stichting Hendrika Willemina Smit
Hoe de koop van de Westerkerk tot stand kwam…
Wonen in een Rijkmonument vraag passie en bezieling voor het monument anders kun je er beter niet aan beginnen is een belangrijke tip voor mensen die overwegen een Rijksmonument te kopen. Meestal zijn het oude gebouwen die aangetast door de tand des tijds veel gebreken vertonen zoals ingezakte funderingen, gescheurde muren voegscheuren, slechte staat van dak en goten, houtworm en houtrot, achterstallig schilderwerk enz. De koop van de Westerkerk is een bijzonder verhaal voortvloeiend uit een bijzondere vriendschap met een oude mevrouw van 93 jaar die gevraagd had of ik voor haar wilde zorgen na het overlijden van haar man, ook omdat haar huwelijk kinderloos was gebleven. Met deze vrouw bouwde ik een zeer hechte band op en wat mij vooral in haar aantrok was haar geloofsvertrouwen en geloofszekerheid. Twijfel benoemde ze als zonde en altijd had ze het volste vertrouwen dat God voor haar zorgde. En dat deed Hij ook, daar was ik keer op keer getuige van. Ze zei vaak tegen me: ‘Mirjam, in voor -en tegenspoed zeg altijd Prijs de Heer!
Op de middagen dat ik haar bezocht vertelde ze veel over haar afkomst ,haar jeugd, haar opvoeding, haar ouders, het op jeugdige leeftijd overlijden van haar broer en het verdriet van haar ouders hierover. Dit alles bezien vanuit haar Gereformeerde opvoeding en dat doortrok haar hele leven. Daarom las ze het Dagblad Trouw- alhoewel ze het met veel dingen absoluut niet eens was, maar ze wilde de krant niet meer opzeggen. Sterker nog, ze las hem van A tot Z en iedere week knipte ze artikelen uit ter overdenking voor ons beiden. Pijnlijk vond ze het proces dat steeds meer mensen zonder God het leven doorgaan. Dit kwam ook tot uiting in de artikelen die in Trouw gepubliceerd werden. Een leven zonder God was voor haar ondenkbaar en onvoorstelbaar. Dat Dagblad Trouw (de krant voor Gereformeerd Nederland) mensen aan het woord liet die weinig of niets met het geloof hebben, kon ze totaal niet rijmen maar daardoor begreep ze steeds beter dat onze maatschappij veranderde en van God los raakt – steeds minder mensen naar de kerk gaan- steeds minder mensen met God leven en dat raakte haar diep.
En toen kwam de Westerkerk te koop. Een kerk die stamt uit het tijdperk dat het Gereformeerde bolwerk hoogtij vierde. De kerk is ontworpen door de Zeeuwse architect Arend Rothuizen die net afgestudeerd was aan de Technische Hogeschool in Delft. (Van hem wordt gezegd dat zijn ideeën – aanpassing aan de omgeving en de weigering ‘trenderig’ te zijn – doorslaggevend waren voor zijn doorbraak in behoudend Zeeland. Rothuizen streefde in zijn ontwerpen bescheiden doelen na. Daardoor kon hij in Walcheren goed gedijen én architectonische vernieuwingen doorvoeren in het godsdienstige gereformeerde milieu waarin hij leefde. In die omgeving werd gestreefd naar een zekere ascetische levenshouding en een ingetogen levenswandel en werd het leven bovenal gezien als een voorbereiding op het hiernamaals, op het eeuwige Jeruzalem. Ook de bekende Ruyterschool aan de boulevard in Vlissingen is een ontwerp van zijn hand.)
Dit was een feit dat mevrouw Thielen bezighield.
Een godshuis, midden in de binnenstad van Goes, een beeldbepalend gebouw dat een belangrijke rol heeft gespeeld in het leven van echtpaar Thielen.
Kerken bij dominee Stam en dominee Flinterman in de bloeitijd van de Gereformeerde Kerk is iets wat haar altijd is bijgebleven en waar ze goede herinneringen aan bewaarde. Haar man Johannes Thielen heeft als ouderling gediend in de Westerkerk en mevrouw Thielen, die destijds tot kerkorganist werd opgeleid, heeft hier veel op het orgel gespeeld.
Ze omschrijft zelf haar betrokkenheid op de Westerkerk als volgt: ‘Ik zie de Westerkerk als Godshuis en zou het betreuren als dit kerkgebouw zou verworden tot profaan huis. Dat er bijvoorbeeld appartementen in zouden worden gebouwd, zou ik een aantasting vinden van Gods eer en een belediging aan Gods adres’. Daarbij de gedachte genomen dat haar huis in Kloetinge verkocht zou worden aan mensen die het mogelijk niet met respect zouden behandelen was voor haar onverdraaglijk. Haar vraag was of dat, wat betreft de Westerkerk, voor God ook niet zo zou zijn.
En zo rees het plan om de kerk zelf te kopen.
Het aankopen van vastgoed was overigens iets waar ze mee opgegroeid was, want haar vader bezat veel vastgoed in Soest en Amersfoort.
De Westerkerk leek haar een mooi project dat ze heel graag met mij wilde beginnen.
Mijn man was niet direct enthousiast over het plan omdat wij een druk dakdekkersbedrijf hebben en hij heeft lange tijd gedacht dat het vanzelf over zou gaan maar ,’zij die geloven haasten niet en rustig bereiden we samen alles voor wat nodig was ,alhoewel er nog geen enkel zicht op was dat we de kerk echt zouden verkrijgen omdat er nog verscheidene projectontwikkelaars mee bezig waren.
Mevrouw Thielen maakte een afspraak met de notaris om Stichting Johannes Thielen op te richten zodat we de kerk eventueel daarin konden aankopen.
Op 16 november, de geboortedag van haar man Johannes Thielen was de Stichting een feit en op 30 december, de geboortedag van mijn man, werd de Westerkerk officieel eigendom van de Stichting Johannes Thielen en de Consistorie eigendom van de familie Lukasse.
Het was voor ons samen een spannende tijd, maar ook een tijd van gebed en verwachting.
Er werd direct begonnen met de aanvraag van een BRIM-subsidie. Dit is een zeer ingewikkelde materie. Van de kerk moest een onderhoudsrapport gemaakt worden door de Monumentenwacht Zeeland. Zij bekijken het monument van onder tot boven en maken op basis van hun bevindingen een rapport op. Toen dit rapport binnen was zonk de moed me enigszins in de schoenen, omdat het verval en de aantasting nog veel erger was dan aan de buitenkant zichtbaar was. Bovendien, een rapport indienen is 1 maar werkelijk subsidie verkrijgen is 2. Er zijn genoeg monumenten die afwijzingen krijgen omdat het beschikbare geld op is.
Echter, het rapport werd ingediend met alle bijbehorende documenten waar je een dagtaak aan hebt om te verzamelen en ook moeten er ook nog veel financiële gegevens ingevuld worden.
Gelukkig hadden wij in die tijd een zeer goede en accurate penningmeester die dit voor de stichting en voor ons regelde en een jaar later bleek dat we bijna
€ 300.000 BRIM subsidie (inmiddels vervangen door Subsidieregeling Instandhouding Monumenten) kregen voor restauratie van de Westerkerk.
Prijs de Heer!
Er waren ook tegenvallers. De architect die we hadden ingeschakeld om de BRIM subsidie aan te vragen had bij de aanvraag een oud opnamerapport gebruikt en halverwege kwamen we erachter dat de fundering voorin de kerk volledig verzakt was. Een extra kostenpost van ongeveer € 52.000.
Dat zijn de momenten dat de moed je echt in de schoenen zakt omdat hier wel een oplossing voor moet komen en hoe dat moet je toch echt zelf verzinnen. Dan zijn passie, bezieling, doorzettingsvermogen en in ons geval geloof de kernwoorden die het verschil maken of een project tot een goed einde komt of niet.
In dit geval hebben we in overleg met de Rijksdienst het subsidieplan enigszins omgegooid en minder urgente dingen naar achter geschoven en het geld daarvan gebruikt voor de fundering.
Mevrouw Thielen bleef eindopzichter in het project en ik de uitvoerder.
Het was de kunst om het hele restauratieproces zo sober mogelijk uit te voeren, geheel in de lijn met de ideeën van Johannes Thielen, en er toch een functioneel en praktisch gebouw van te maken.
Een jaar na oprichting stelde mevrouw Thielen een duidelijke ‘visie en missie’ voor de kerk en het gebruik daarvan op schrift, om te voorkomen dat het gedachtegoed van Johannes Thielen zou vervagen. Dit gaf mij handvaten -als beheerder van de kerk- om te kijken welke evenementen er wel en niet in de Westerkerk pasten omdat ook hiervan geen draaiboek klaar ligt en je de meest gekke aanvragen krijgt.
Inmiddels hadden wij de Consistorie verbouwd tot woning voor ons gezin en ook dit is een enorm project geweest. Zeker omdat het tegelijktijdig met de restauratie van de kerk opliep. Een tijd van door buffelen en doorgaan. Wat ook meespeelt bij de restauratie van een Rijksmonument is dat mensen kritisch meekijken met je project of je het wel tot een goed einde zal brengen. En dat is zeker het geval bij een oude kerk! Sowieso de Rijkdienst voor cultureel erfgoed volgt het project, maar ook de plaatselijke Gemeente en Monumentencommissie kijkt mee. Dat heb ik af en toe wel als vervelend ervaren omdat er op enig moment spraken is dat een gebouw afgebroken of verbouwd zal worden tot appartementen en op het moment dat de kerk dan behouden wordt als kerkgebouw mag er bij wijze van spreken geen bank meer uitgehaald worden zonder hun toestemming.
De Consistorie is een prachtige woning geworden met enorm veel ruimte. Openslaande houten voordeur, grote hal met hoge plafonds, mooie glas- in -lood ramen, het ademt nog de sfeer van vroeger en ik vind het een mooie gedachte dat vele jaren ons huis gebruikt is als kerkenraadskamer, of gevuld met jonge mensen die er catechisatie kregen, maar ook de Volkdansvereninging en de schaakclub maakte in die tijd gebruik van de Consistorie. Vanwege de status als Rijkmonument mocht er niets aan de woning veranderd worden wat de oorspronkelijke bedoeling van het gebouw aantast. Maar dat wilden we ook niet. Het doel was behouden en bewaren!
Onze kinderen waren nog best jong toen ze in De Consistorie kwamen wonen en eigenlijk weten ze niet beter dan dat we in de kerk wonen en we voelen ons hierin rijk gezegend.
Als beheerder van de Westerkerk ben ik vrij in het aannemen van evenementen. Regelmatig organiseer ik zelf ook evenementen zoals een laagdrempelige Kerstviering voor inwoners van Goes die nooit naar de kerk gaan en zodoende ook niet met het Woord in aanraking komen. We zingen dan bekende Kerstliederen en het kerstevangelie wordt op eenvoudige wijze gebracht. Daarna drinken we koffie met elkaar en kinderen krijgen een snoepzak. Vorig jaar was de kerk tot de nok toe gevuld op Tweede kerstdag en dat is een bemoediging om door te gaan.
Ook vieren we Koningsdag op uitbundige wijze. Dit is ontstaan omdat onze zoon kinderwethouder is geweest in Goes en daarom iets voor de stad Goes moest doen. In zijn geval- de invoering van de aubade. Inmiddels uitgegroeid tot een leuk evenement op Koningsdag wat typisch bij de Westerkerk hoort. .Afgelopen jaar was de burgemeester van Goes met het College, het kindercollege en de gedeputeerde van Zeeland aanwezig om de Nederlandse, Zeeuwse en Goese vlaggen te hijsen onder het zingen van het Wilhelmus. Een leuk evenement wat typisch bij de Westerkerk hoort.
Verder hebben we ondernemersbijeenkomsten, lezingen, zakenvrouwenontbijt, bruiloften, begrafenissen, zangavonden, pianoconcerten en om de week op zondag een internationale dienst voor asielzoekers en vluchtelingen.
Tegenwoordig ben ik wel selectiever geworden in het aannemen van evenementen omdat het allereerst een hobby is en we onze boterham moeten verdienen met werken in ons dakdekkersbedijf.
De instandhouding van de Westerkerk blijft een vraagstuk alhoewel het onze ervaring is dat we nog nooit iets tekort gekomen zijn. We hebben onlangs een Provinciale subsidie ontvangen van € 155.000 en opnieuw een BRIM subsidie ontvangen voor de periode 2017-2022. Grote bedragen, maar restauratie van een monument gaat gepaard met grote bedragen. Wie een toren koopt overrekent de kosten want deze kunnen flink oplopen.
Wij hebben zelf een dakdekkersbedrijf dus kosten zoals een grote kraan of een hoogwerker proberen we vaak te combineren. Ook lekkage van dak en goten kunnen we meestal zelf oplossen.
Als bedrijf zijn we hoofdsponsor van de Westerkerk en zonder dit bedrijf zouden we deze stap nooit hebben kunnen nemen.
Het is de combinatie geweest van alle factoren bij elkaar, die ertoe bijgedragen hebben dat de Westerkerk als Godshuis en Rijksmonument behouden is en we hopen het nog lang te mogen beheren en behouden.
Mevrouw Thielen zou gezegd hebben: ‘ Prijs de Heer!’.
Psalm 26 vers 8
‘Wat blijdschap smaakt mijn ziel,
Wanneer ik voor U kniel
In’t huis, dat Gij U hebt gesticht!
Hoe lief heb ik Uw woning,
De tent, o Hemelkoning,
Die G’, U ter eer, hebt opgericht!’
Wij denken met veel liefde en respect terug aan onze voorzitter
Bram Lukasse
die op 21 februari 2022 naar zijn hemelse Vader is gegaan. Ondanks dat de Westerkerk ‘niet zijn project ‘was , heeft hij dit mooi Rijksmonument voor verder verval behoed en het weer teruggebracht in deze prachtige oorspronkelijke staat.